بدون شک موفقیت چشمگیر تیم ملی والیبال ایران در چند سال گذشته نه تنها توجه ایرانیان بلکه توجه جهان والیبال را به خود جلب کرده است. قهرمانی آسیایی در سالهای 2011 و 2013 ، کسب رتبه چهارم لیگ جهانی والیبال و رتبه ششم مسابقات قهرمانی جهان در سال 2014 افتخاراتی هستند که تیم والیبال ایران را در مدت زمانی کوتاه به رقیبی جدی برای پر سابقه ترین تیم های جهان تبدیل کرده است. اما همچون هر گونه شادی اجتماعی در ایران این چند سال پر افتخار برای ورزش ایران عاری از سیاست، اعتراض، بازداشت و سرکوب نبودند. این بار عدم حضور زنان در ورزشگاها و اعتراضات فعالین مدنی بود که ایران را از دیگر قدرت های جهان والیبال جدا می کرد.
اعتراض فعالین مدنی و حقوق زنان (که البته همراه با آزار و اذیت و بازداشت بودند) از یک سو و فشارهای جامعه جهانی از سوی دیگر باعث شد تا ایران به ظاهر ممنوعیت حضور زنان در استادیوم ها را لغو کند. اما عدم اجرای این لغو ممنوعیت از طرفی و تهدید نیروهای مذهبی به برخورد با دولت در صورت حضور زنان در ورزشگاهها از طرف دیگر باعث ادامه اعتراضات فعالین مدنی شد.
هفته گذشته در روز دیدار دو تیم ایران و آمریکا در ورزشگاه آزادی کاربران توییتر به اعتراضات خود به عدم حضور زنان در ورزشگاها ادامه دادند. این اعتراضات تا حدی فراگیر بود که عکس العمل مسئولین جمهوری اسلامی را نبز به همراه داشت. این اعتراض توییتری از فراخوان پلتفرم مشارکتی «ماچولند» فارسی شروع شد. امروز نیز همزمان با دیدار بین دو تیم والیبال ایران و لهستان ماچولند فارسی کنگشگران و همراهان خود را دوباره به توفانی توییتری فراخوانده است
ماچولند بخش فارسی شبکه ای است که به گفته خود پیش از هرچیز اعتراضی است به جهانی که نابرابری جنسیتی در آن عادی شده است. هدف این پلتفرم که به انواع سکسیسم حساس است، کم کردن جنسیت‌زدگی در تفکر، گفتار و رفتار در فضای عمومی فارسی‌زبان و یا ایرانی به ویژه در داخل ایران است.
سوده راد یکی از پایه گذاران ماچولند فارسی و کنگشگر برابری جنسیتی است. در این گفتگو با سوده راد در مورد اهداف ماچولند فارسی ، اهمیت لغو ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاهها و کنگشگری آنلاین صحبت کردم
از اینجا شروع کنیم که اصلاً چرا باید به حضور زنان در استادیوم اهمییت داد؟ شاید خیلی ها با خود فکر کنند که حضور زنان در استادیوم های ورزشی برای کمتر زنی مهمترین موضوع حقوقی باشد.
زمامداران جمهوری اسلامی ایران از بدو بنیان‌گزاری این حکومت همواره در تلاش برای حذف زنان از عرصه‌های اجتماعی و اماکن عمومی بوده‌اند. این عملکرد تابحال خود را به خوبی در چهره انواع تفکیک‌های جنسیتی و محدودیت‌های اعمال شده بر اساس جنسیت نشان داده است. ما از قوانین تبعیض‌آمیزی که حق آزاد انتخاب پوشش یا انتخاب رشته و شغل را برای زنان نقض می‌کنند بسیار شنیده‌ایم اما در مورد حق شهروندی آنقدر کم شنیده‌ایم که این تبدیل به یکی از قول‌های کمپین انتخاباتی حسن روحانی شد. حضور آزاد در اماکن عمومی از جمله ورزشگاهها یکی از حقوق شهروندی انسان‌ها، فارغ از جنسیت است. این ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاهها نقض قوانین داخلی هم هست و نباید اجازه دهیم تبدیل به یک سنت در ایران شود. یادآوری می‌کنم این محرومیت سه سال است که اجرایی شده است و آنقدر ناعادلانه است که حتی مقامات رسمی چون معاون امور زنان و خانواده هم به آن اعتراض دارند
به گفته ای 1100 کاربر توییتر در توفان توییتری ماچولند در هفته گذشته شرکت کردند. شرکت آنها در این حرکت چه تاثیر و اهمیتی داشت و کلا شما پتانسیل اینترنت به عنوان یک ایزار دفاع از حقوق بشر تا چه حد و چطور میبینید؟
اینترنت ابزاری برای دفاع مستقیم از حقوق بشر نیست. اگر سانسورهای دولت‌ها را دور بزنیم اینترنت قوی‌ترین ابزار «مردم‌سالار» برای کسب آگاهی و جریان اطلاعات است. ما احتمالاً با شرایط و سیستم سیاسی ایران فعلاً نمی‌توانیم مستقیماً از طریق اینترنت یا موج‌هایی در شبکه‌های اجتماعی راه می‌افتند تغییری در قوانین به وجود بیاوریم. یکی از دلایلش دوری زمامداران و صاحبان قدرت و شهرت از فضای مجازی است که دسترسی را به آنها پیچیده‌تر می‌کند. اما تغییر دادن و حساس کردن افکار عمومی یکی از بهترین و قابل دسترس ترین اهدافی است که می‌توان از طریق اطلاع‌رسانی در اینترنت به آن دست یافت. برای مثال در مورد موج مربوط به ورود زنان به ورزشگاهها یکی از مهمترین اهداف ما این بود که صدای اعتراضمان را بلند کنیم و هم یادآوری کنیم که بالاخره امسال هم زنان پشت درهای بسته ماندند. همین آگاهی‌بخشی در مورد حقوق شهروندی یکی از بخش‌های مهم حمایت و ترویج‌گری است. باید پتانسیل‌های ابزارها و فضاهای مجازی را شناخت و با توجه به آسیب ها از آن بهترین بهره‌برداری کرد
به عنوان یک فعال حقوق زنان آیا فکر می کنید اینترنت و به خصوص فضای مجازی ایرانی عاری از مردسالاریست یا زنان در فضای مجازی هم در فعالیت های سیاسی خود دچار چالش های بیشتری نسبت به کاربران مرد هستند؟
فضای مجازی را خود ما می‌سازیم و ما هم در دنیایی زندگی می‌کنیم که پر از جنسیت‌زدگی و کلیشه‌ها و خشونت علیه زنان و نابرابری‌های جنسیتی است. بنابراین فضای مجازی می‌تواند همانقدر خشونت‌آمیز باشد که دنیای واقعی، با این تفاوت که در بسیاری از شبکه‌ها و فضاها امکان حذف افراد خشونت‌گر از دایره ارتباطات وجود دارد، ولی این به معنای حذف کامل آنها نیست. آمار دقیق مقایسه‌ای در دست ندارم اما می‌توانم به جرأت و با توجه به تجربه‌های شخصی بگویم که زنانی که در فضای مجازی فعالیت سیاسی یا مدنی دارند، کمتر از مردان هم‌پای خود جدی گرفته می‌شوند و معمولاً هم پیغام‌های خصوصی یا عمومی حاوی توهین‌های جنسیتی و جنسی دریافت می‌کنند
به گفته سازمان دیدبان حقوق بشر کنگشگران اینترنتی همواره مورد حمله و بازداشت عوامل سپاه پاسداران قرار می گیرند. آیا بنظر شما جامعه فعالین حقوق بشر ایران چه در داخل و چه در خارج از ایران آنقدر آگاهی امنیتی و تکنیکی از اینترنت دارند که از حریم خصوصی خود و امنیت خود در مقابل حملات عوامل ضد حقوق بشری حفاظت کنند؟
به جرأت می‌گویم خیر. در میان ما از سویی دانش حفظ امنیت به روز نیست و از سویی همان دانسته‌ها را هم معمولاً رعایت نمی‌کنیم
به نظر شما سازمان ها و گروهایی که در فضای اینترنتی دست به فعالیت های حقوق بشری و فراخوانهای گسترده می زنند، تا چه حد در اطلاع رسانی در مورد امنیت اینترنتی به مخاطبان خود موفق بودند؟
فکر می‌کنم این آموزش باید در بدو ورود و همکاری با این سازمان‌ها به تفصیل داده شود، در حالی‌که معمولاً در این آموزش سهل‌انگاری می‌شود
ماچولند در فعالعیت های دیگر خود به غیر جمهوری اسلامی دست به انتقاد از شرکتهای خصوصی ، وبسایتهای خبری خارج از ایران و شبکه های خبری خارج از ایران نیز زده. تا حالا این کار چه عکس العمل و یا تاثیری داشته؟ برنامه اصلی و طولانی مدت شما برای ماچولند چیست؟
ماچولند یعنی سرزمین نابرابری جنسیتی و ما می‌خواهیم با قدم‌های کوچک اشغالش کنیم. اعتراض به جنسیت‌زدگی در فضای عمومی ایرانی هویت این پلتفرم است و فرقی ندارد که این رفتار و گفتار جنسیت‌زده از مسوولان دولتی سر بزند یا در تبلیغ و برنامه تلویزیونی داخل یا خارج از کشور باشد. یکی از خوشایندترین دستاوردهای ماچولند جلب توجه کاربران اینترنتی به موضوع نابرابری جنسیتی در اشکال مختلف بوده است و البته از آن مهم‌تر ایجاد فضایی برای بحث و گفتگو در مورد کلیشه‌ها و نابرابری‌های جاری. ماچولند یک پلتفرم مشارکتی در اختیار هر کسی است که می‌خواهد به موضوعی جنسیت‌زده اعتراض کند. ما به عنوان تیم گرداننده به کسی که موجی پیشنهاد می‌دهد کمک می‌کنیم تا یک کمپین مجازی راه‌اندازی کند. این فعلاً برنامه اصلی ماست که با توجه به کار کاملاً داوطلبانه و اتفاقات روزمره در فضای ایرانی کار کمی نیست.